Rozwój samorządów z myślą o przyszłości: jak w praktyce wykorzystać koncepcje Idei 3W w samorządach?

Troska o dobrobyt członków społeczności jest ważnym aspektem budowania zaufania społecznego dla samorządów, które są otwarte na ich potrzeby. Decyzje, które podejmują władze lokalne bezpośrednio przekładają się na jakość życia mieszkańców. Ważną częścią tego procesu są projekty zrównoważonego rozwoju, które integrują społeczności, skupiają ich uwagę na wspólnym celu, budują lokalną tożsamość i przywiązanie do miejsca. Ich realizacja może jednak okazać się nie lada wyzwaniem. Dwie koncepcje, które mogą pomóc władzom lokalnym w osiągnięciu tych celów, to Idea 3W opracowana przez BGK oraz model 6OFR (6 Obszarów Funkcjonowania Rodzin) stworzony w Instytucie Pokolenia.  

Idea 3W i model 6OFR: połączenie koncepcji 

Idea 3W skupia się na trzech kluczowych zasobach: na wodzie, bez której nie byłoby życia na Ziemi, na wodorze, który jest przyszłością czystej energetyki oraz na węglu pierwiastkowym, który umożliwia tworzenie innowacyjnych materiałów, takich jak beton grafenowy. Z kolei model 6OFR to strategiczna koncepcja rozwoju dla samorządów, która koncentruje się na sześciu obszarach: podstawy materialne funkcjonowania rodzin, zdrowie, sport i rekreacja, kultura, edukacja i wychowanie, trwałość więzi oraz tożsamość.  

Połączenie tych dwóch koncepcji tworzy synergiczne podejście, które może pomóc samorządom w realizacji ambitnych projektów związanych ze zrównoważonym rozwojem. W jaki sposób?  

Przyjrzyjmy się kilku interesującym przykładom z całej Polski, które pokazują, że wiele samorządów już teraz realizuje projekty związane z Ideą 3W i 6OFR. Wprowadzają rozwiązania, które pozwalają m.in. na oszczędne zarządzanie wodą, a także na korzystanie z odnawialnych źródeł energii i czystego transportu, co przekłada się m.in. na zdrowie czy obszar podstaw materialnych. 

Innowacje w zrównoważonym rozwoju 

W Markach powstał ekologiczny kompleks sportowo-edukacyjny z multifunkcjonalnym dachem, na który składają się dachy: bagienny oraz ekstensywny, wyposażony w panele fotowoltaiczne. To pierwsza publiczna szkoła, która została zrealizowana w technologii „zeroenergetycznej” – zamiast zużywać, produkuje własny prąd, pozyskuje wodę z deszczówki i na bieżąco optymalizuje zużycie energii w poszczególnych punktach kompleksu. 

Dach bagienny ma właściwości oczyszczające powietrze, tłumi hałas, magazynuje wodę opadową czy odciąża sieć kanalizacyjną. Jest także doskonałym siedliskiem dla wielu gatunków fauny i flory – dzięki kładkom i pomostom mogą podziwiać je wszyscy odwiedzający, w tym dzieci i młodzież podczas lekcji biologii. Jednocześnie reguluje temperaturę wewnątrz budynku: latem ogranicza nagrzewanie i wspomaga pasywne chłodzenie, a zimą chroni przed utratą ciepła. Natomiast instalacja fotowoltaiczna zwiększają samowystarczalność energetyczną obiektu. Nadwyżkę energii, pozyskaną dzięki panelom słonecznym, oddaje się do sieci elektroenergetycznej i wykorzystuje w miarę potrzeb. Wpływa to na obniżenie rachunków za energię elektryczną i cieplną.   

Ekologiczny transport publiczny 

Lublin zainwestował w wodorowe autobusy, które są tak ciche, jak ich elektryczne odpowiedniki oraz emitują jedynie parę wodną, co znacznie zmniejsza zanieczyszczenie powietrza w mieście, a tym samym wpływa pozytywnie na zdrowie mieszkańców. Choć autobusy wodorowe są droższe w produkcji od tych zasilanych tradycyjnymi paliwami, w dłuższej perspektywie ich ekologiczne korzyści oraz niższe koszty eksploatacji rekompensują tę inwestycję. Ponadto, dostępność wodorowych autobusów ma walor edukacyjny, gdyż mogą stanowić przykład innowacyjnych rozwiązań technologicznych, które służą zrównoważonemu rozwojowi. 

Rekultywacja terenów i dostępność terenów zielonych 

Miasta takie jak Gdańsk czy Łódź angażują się w projekty związane z rekultywacją terenów zdegradowanych oraz zwiększaniem dostępności terenów zielonych. Rekultywacja przestrzeni zdegradowanych wpływa na podstawy materialne, ponieważ zwiększa wartość nieruchomości i przyczynia się do rozwoju gospodarczego. Z kolei większa dostępność terenów zielonych zachęca do aktywności fizycznej na świeżym powietrzu, co ma pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne mieszkańców. Ponadto parki i lasy miejskie odgrywają ważną rolę w kształtowaniu tożsamości lokalnej – wspólne przestrzenie to okazja to spotkań, integracji mieszkańców i organizacji dostępnych dla wszystkich wydarzeń kulturalnych, np. koncertów czy kina letniego. 

Wszystkie przedstawione projekty wpisują się w koncepcję 6OFR – wpływają na różne obszary życia mieszkańców, takie jak zdrowie, podstawy materialne, tożsamość lokalna, edukacja, kultura, sport i rekreacja – a jednocześnie przyczyniają się do realizacji Idei 3W. Te dwie koncepcje doskonale uzupełniają się, pozwalając na przekrojowe podejście miast i gmin do ich rozwoju. Samorządy mogą skutecznie zwiększać jakość życia mieszkańców, poprawiać standardy infrastruktury oraz ochrony środowiska, a także rozwijać potencjał gospodarczy. W efekcie, inwestowanie w tego rodzaju inicjatywy przynosi długotrwałe korzyści dla samorządów, mieszkańców i środowiska.